Nhiều bệnh nhân tăng huyết áp cho rằng, khi huyết áp tăng cao thì mới cần uống thuốc. Tuy nhiên, điều này có thể tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến biến chứng do huyết áp tăng cao mà người bệnh không nhận ra…
1. Có thể xuất huyết não nếu người bệnh tăng huyết áp tự ý ngừng điều trị
Theo BS. Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga - Bộ Quốc phòng, tăng huyết áp vốn là "kẻ giết người thầm lặng" bởi bệnh thường tiến triển âm thầm trong một thời gian dài cho đến khi xảy ra các biến cố sức khỏe nghiêm trọng. Chính điều này khiến người bệnh tăng huyết áp thường có tâm lý chủ quan, không tuân thủ điều trị.
Rất nhiều bệnh nhân tự ý ngưng dùng thuốc huyết áp khi thấy chỉ số huyết áp về bình thường, chỉ uống khi thấy huyết áp cao. Điều này rất nguy hiểm vì huyết áp về bình thường là do tác dụng của thuốc, khi ngưng thuốc nồng độ thuốc trong người không còn nữa nên chắc chắn huyết áp sẽ tăng trở lại.
Khi huyết áp cao có thể không gây biểu hiện gì đặc biệt nên người bệnh khó nhận ra. Nếu huyết áp tăng quá cao, người bệnh có khả năng gặp biến chứng nguy hiểm như xuất huyết não.
2. Các thuốc điều trị tăng huyết áp
- Thuốc lợi tiểu (hydrochlorothiazide, chlorothiazide, indapamide…) giúp loại bỏ lượng nước dư thừa trong cơ thể. Thuốc ảnh hưởng đến cách hoạt động của thận và dần dần làm giảm áp lực trong mạch máu. Khi dùng người bệnh cần chú ý uống đủ nước. Thuốc lợi tiểu không thích hợp cho những người bị bệnh gout.
- Thuốc chẹn beta (metoprolol, acebutolol, atenolol…) làm giảm huyết áp bằng cách làm chậm nhịp đập và bảo vệ tim khỏi các hormone căng thẳng. Thuốc có thể gây co thắt đường hô hấp dưới, dẫn đến khó thở. Do đó, thuốc chẹn beta không thích hợp cho người hen suyễn.
- Thuốc chẹn canxi (nifedipin, amlodipin, verapamil…) làm giãn nở các mạch máu giúp máu dễ lưu thông, do đó làm giảm huyết áp. Thuốc có thể gây tác dụng phụ như đỏ bừng mặt, phát ban trên da, nhịp tim nhanh, sưng ở mắt cá chân…
- Thuốc ức chế men chuyển ACE (benazepril, captopril, enalapril…) có tác dụng làm hạ huyết áp, thường được ưu tiên điều trị trên nhóm đối tượng bệnh nhân tăng huyết áp có kèm theo bệnh đái tháo đường vì tác dụng bảo vệ thận. Tuy nhiên, thuốc có tác dụng phụ gây ho khan, phù mạch.
Xem thêm:
Thuốc hạ huyết áp atacand plus 16mg/12.5mg
Thuốc huyết áp Exforge 5mg/160mg
- Thuốc chẹn thụ thể angiotensin (valsartan, olmesartan, losartan…) có tác dụng tương tự như nhóm ức chế ACE, nhưng tác dụng phụ gây ho ít phổ biến hơn.
Lưu ý trong điều trị tăng huyết áp
Mục tiêu của điều trị tăng huyết áp nhằm đạt được huyết áp mục tiêu (dưới 130/80 mmHg) và giảm tối đã các biến chứng của huyết áp cao lên các cơ quan đích như mắt, tim, não, mạch máu, thận.
Liên quan đến thời điểm dùng thuốc, nhiều người bệnh thắc mắc nên dùng thuốc huyết áp vào buổi sáng hay tối? Giải đáp câu hỏi này, BS. Nguyễn Huy Hoàng cho biết, hầu hết các thuốc điều trị huyết áp đều có tác dụng hạ huyết áp từ từ và kéo dài. Vì vậy, người bệnh có thể dùng thuốc vào bất kỳ thời điểm thuận lợi nào trong ngày. Dùng thuốc huyết áp vào buổi sáng hay buổi tối thì đều đảm bảo hiệu quả như nhau.
Nhiều bệnh nhân tăng huyết áp sau khi được bác sĩ kê đơn, do tâm lý ngại đi khám bệnh nên cứ thế uống thuốc mà không tái khám theo lời hẹn của thầy thuốc. Tuy nhiên, theo các bác sĩ chuyên khoa , người bệnh nên tái khám đúng hẹn. Tuyệt đối không tự ý ngừng thuốc, bỏ thuốc, thay đổi thuốc hoặc tự tăng/ giảm liều thuốc. Bởi hơn 90% bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát, tức là không tìm được căn nguyên, chỉ có thể ổn định huyết áp nếu dùng thuốc thường xuyên phối hợp với kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ góp phần gây tăng huyết áp. Nếu bệnh nhân ngừng sử dụng thuốc, chỉ số huyết áp có thể tăng vọt lên, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Trường hợp huyết áp đột ngột tăng cao (nhất là trên 180/110mmHg), người bệnh cũng không nên tự ý tăng liều thuốc. Khi đó, cần theo dõi và phát hiện ngay các triệu chứng bất thường như đau thắt ngực, đau đầu, khó thở, nhìn mờ, rối loạn tiểu tiện, buồn nôn, nôn, co giật… thì đưa người bệnh đến ngay bệnh viện gần nhất, tránh để biến chứng đáng tiếc xảy ra.
1. Có thể xuất huyết não nếu người bệnh tăng huyết áp tự ý ngừng điều trị
Theo BS. Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga - Bộ Quốc phòng, tăng huyết áp vốn là "kẻ giết người thầm lặng" bởi bệnh thường tiến triển âm thầm trong một thời gian dài cho đến khi xảy ra các biến cố sức khỏe nghiêm trọng. Chính điều này khiến người bệnh tăng huyết áp thường có tâm lý chủ quan, không tuân thủ điều trị.
Rất nhiều bệnh nhân tự ý ngưng dùng thuốc huyết áp khi thấy chỉ số huyết áp về bình thường, chỉ uống khi thấy huyết áp cao. Điều này rất nguy hiểm vì huyết áp về bình thường là do tác dụng của thuốc, khi ngưng thuốc nồng độ thuốc trong người không còn nữa nên chắc chắn huyết áp sẽ tăng trở lại.
Khi huyết áp cao có thể không gây biểu hiện gì đặc biệt nên người bệnh khó nhận ra. Nếu huyết áp tăng quá cao, người bệnh có khả năng gặp biến chứng nguy hiểm như xuất huyết não.
2. Các thuốc điều trị tăng huyết áp
- Thuốc lợi tiểu (hydrochlorothiazide, chlorothiazide, indapamide…) giúp loại bỏ lượng nước dư thừa trong cơ thể. Thuốc ảnh hưởng đến cách hoạt động của thận và dần dần làm giảm áp lực trong mạch máu. Khi dùng người bệnh cần chú ý uống đủ nước. Thuốc lợi tiểu không thích hợp cho những người bị bệnh gout.
- Thuốc chẹn beta (metoprolol, acebutolol, atenolol…) làm giảm huyết áp bằng cách làm chậm nhịp đập và bảo vệ tim khỏi các hormone căng thẳng. Thuốc có thể gây co thắt đường hô hấp dưới, dẫn đến khó thở. Do đó, thuốc chẹn beta không thích hợp cho người hen suyễn.
- Thuốc chẹn canxi (nifedipin, amlodipin, verapamil…) làm giãn nở các mạch máu giúp máu dễ lưu thông, do đó làm giảm huyết áp. Thuốc có thể gây tác dụng phụ như đỏ bừng mặt, phát ban trên da, nhịp tim nhanh, sưng ở mắt cá chân…
- Thuốc ức chế men chuyển ACE (benazepril, captopril, enalapril…) có tác dụng làm hạ huyết áp, thường được ưu tiên điều trị trên nhóm đối tượng bệnh nhân tăng huyết áp có kèm theo bệnh đái tháo đường vì tác dụng bảo vệ thận. Tuy nhiên, thuốc có tác dụng phụ gây ho khan, phù mạch.
Xem thêm:
Thuốc hạ huyết áp atacand plus 16mg/12.5mg
Thuốc huyết áp Exforge 5mg/160mg
- Thuốc chẹn thụ thể angiotensin (valsartan, olmesartan, losartan…) có tác dụng tương tự như nhóm ức chế ACE, nhưng tác dụng phụ gây ho ít phổ biến hơn.
Lưu ý trong điều trị tăng huyết áp
Mục tiêu của điều trị tăng huyết áp nhằm đạt được huyết áp mục tiêu (dưới 130/80 mmHg) và giảm tối đã các biến chứng của huyết áp cao lên các cơ quan đích như mắt, tim, não, mạch máu, thận.
Liên quan đến thời điểm dùng thuốc, nhiều người bệnh thắc mắc nên dùng thuốc huyết áp vào buổi sáng hay tối? Giải đáp câu hỏi này, BS. Nguyễn Huy Hoàng cho biết, hầu hết các thuốc điều trị huyết áp đều có tác dụng hạ huyết áp từ từ và kéo dài. Vì vậy, người bệnh có thể dùng thuốc vào bất kỳ thời điểm thuận lợi nào trong ngày. Dùng thuốc huyết áp vào buổi sáng hay buổi tối thì đều đảm bảo hiệu quả như nhau.
Nhiều bệnh nhân tăng huyết áp sau khi được bác sĩ kê đơn, do tâm lý ngại đi khám bệnh nên cứ thế uống thuốc mà không tái khám theo lời hẹn của thầy thuốc. Tuy nhiên, theo các bác sĩ chuyên khoa , người bệnh nên tái khám đúng hẹn. Tuyệt đối không tự ý ngừng thuốc, bỏ thuốc, thay đổi thuốc hoặc tự tăng/ giảm liều thuốc. Bởi hơn 90% bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát, tức là không tìm được căn nguyên, chỉ có thể ổn định huyết áp nếu dùng thuốc thường xuyên phối hợp với kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ góp phần gây tăng huyết áp. Nếu bệnh nhân ngừng sử dụng thuốc, chỉ số huyết áp có thể tăng vọt lên, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Trường hợp huyết áp đột ngột tăng cao (nhất là trên 180/110mmHg), người bệnh cũng không nên tự ý tăng liều thuốc. Khi đó, cần theo dõi và phát hiện ngay các triệu chứng bất thường như đau thắt ngực, đau đầu, khó thở, nhìn mờ, rối loạn tiểu tiện, buồn nôn, nôn, co giật… thì đưa người bệnh đến ngay bệnh viện gần nhất, tránh để biến chứng đáng tiếc xảy ra.
