Tâm sự Làm Thế Nào Để Phân Biệt Mảng Trắng Do Tưa Miệng

[kienthucrangsu]

Mảng trắng bên trong miệng là một triệu chứng thường gặp, nhưng việc chẩn đoán sai lầm giữa các bệnh lý khác nhau có thể dẫn đến phác đồ điều trị hoàn toàn vô hiệu. Hai trong số các nguyên nhân gây mảng trắng phổ biến nhất là Tưa miệng (Oral Candidiasis) do nhiễm nấm và Lichen phẳng (Oral Lichen Planus) do rối loạn tự miễn dịch. Làm thế nào để phân biệt mảng trắng do tưa miệng (Candida) và mảng trắng do Lichen phẳng (Lichen Planus) trong miệng? Sự khác biệt giữa hai căn bệnh này không chỉ nằm ở hình thái mà còn ở cơ chế bệnh sinh và cách thức điều trị.

Bài viết này sẽ cung cấp một hướng dẫn chuyên sâu về các đặc điểm lâm sàng và các phương pháp xét nghiệm quyết định để giúp bạn và bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác, tránh việc điều trị sai hướng.

I. Giới thiệu: Hai Căn bệnh, Hai Cơ chế và Sai lầm Điều trị​

Tưa miệng là bệnh nhiễm trùng, cần thuốc chống nấm. Ngược lại, Lichen phẳng là bệnh tự miễn, cần thuốc điều chỉnh hệ thống miễn dịch (Corticosteroid). Nếu điều trị Lichen phẳng bằng thuốc chống nấm, bệnh sẽ không khỏi và có thể tiến triển nặng hơn.
=>>> Click: https://nhakhoashark.vn/lop-mang-nhay-mau-trang-ben-trong-mieng/

II. Đặc điểm Lâm sàng của Tưa miệng (Candidiasis)​

Tưa miệng là một bệnh nhiễm trùng cơ hội, xảy ra khi hệ thống miễn dịch suy yếu, cho phép nấm Candida phát triển quá mức.

1. Hình thái và Kết cấu​

Mảng trắng của tưa miệng có kết cấu mềm, vón cục, giống như cặn sữa đông hoặc pho mát. Chúng thường không cố định và có vẻ "nổi" trên bề mặt niêm mạc.

2. Vị trí Phổ biến​

Thường xuất hiện ở bất cứ đâu trong khoang miệng, nhưng phổ biến nhất là trên lưỡi, niêm mạc má, và vòm miệng.

3. Dấu hiệu Quyết định (Dễ cạo ra)​

Đây là đặc điểm phân biệt quan trọng nhất. Khi bác sĩ dùng dụng cụ y tế hoặc đơn giản là một miếng gạc, mảng trắng của tưa miệng dễ dàng được cạo ra, để lộ niêm mạc đỏ, sưng, và đau rát bên dưới (hay còn gọi là niêm mạc bị viêm cấp tính).

4. Triệu chứng Kèm theo​

Thường có vị kim loại trong miệng, cảm giác khô rát, và khó chịu khi nuốt.

III. Đặc điểm Lâm sàng của Lichen phẳng (Oral Lichen Planus - OLP)​

Lichen phẳng là một bệnh lý viêm mãn tính, chưa rõ căn nguyên, được coi là do phản ứng tự miễn dịch của cơ thể.

1. Hình thái và Kết cấu​

Mảng trắng của Lichen phẳng có hình thái hoàn toàn khác biệt: Chúng là các dải trắng mảnh, có vẻ như được "khắc" vào niêm mạc, tạo thành cấu trúc mạng lưới ren tinh tế và đối xứng (Wickham's Striae).

2. Vị trí Phổ biến​

Thường xuất hiện đối xứng hai bên niêm mạc má (vị trí kinh điển), cạnh lưỡi và nướu răng.

3. Dấu hiệu Quyết định (Không cạo ra được)​

Mảng trắng của Lichen phẳng không thể cạo ra được. Lý do là đây là tổn thương của chính lớp tế bào biểu mô (niêm mạc), chứ không phải là một lớp bám bên ngoài (như nấm Candida). Việc cố gắng cạo sẽ gây đau, chảy máu và làm rách niêm mạc.

4. Các Thể Loét​

Lichen phẳng có thể đi kèm với các vùng màu đỏ, loét, gây đau rát dữ dội (thể loét/viêm), cần được kiểm soát để tránh nguy cơ chuyển dạng ác tính nhẹ.

IV. Phương pháp Chẩn đoán Xác định​

Vì sự khác biệt trong điều trị và mức độ nguy hiểm, cần có các xét nghiệm quyết định:

1. Xét nghiệm Phết mảng (Swab Test): Nếu nghi ngờ tưa miệng, bác sĩ sẽ lấy mẫu mảng trắng phết lên lam kính hoặc nuôi cấy để tìm sợi nấm Candida albicans. Nếu kết quả dương tính, đó là tưa miệng.
2. Sinh thiết (Biopsy): Đây là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán Lichen phẳng. Một mẫu mô nhỏ được lấy ra và kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm sự thâm nhiễm đặc trưng của tế bào lympho bào dưới lớp biểu mô.

=>>> Đọc ngay: https://nhakhoashark.vn/cach-tri-nhiet-mieng-trong-1-ngay/

V. Phác đồ Điều trị Khác biệt​

Việc hiểu đúng bản chất tổn thương giúp áp dụng đúng phương pháp điều trị:

• Tưa miệng: Điều trị đơn giản bằng thuốc chống nấm tại chỗ (Nystatin) hoặc toàn thân (Fluconazole).
• Lichen phẳng: Điều trị bằng thuốc Corticosteroid tại chỗ (dạng gel, kem) để làm giảm phản ứng tự miễn, và theo dõi định kỳ để kiểm soát nguy cơ chuyển dạng ác tính.

VI. Kết luận​

Làm thế nào để phân biệt mảng trắng do tưa miệng (Candida) và mảng trắng do Lichen phẳng (Lichen Planus) trong miệng? Sự khác biệt cốt lõi nằm ở khả năng cạo ra được hay không: Tưa miệng là mảng bám bên ngoài, dễ dàng cạo ra; Lichen phẳng là tổn thương nội tại của niêm mạc, không thể cạo ra, thường có dạng lưới ren đối xứng.

Việc tự chẩn đoán các bệnh lý phức tạp như thế này dựa trên kinh nghiệm cá nhân hoặc thông tin chưa được kiểm chứng, ví dụ như từ các lời khuyên lan truyền không có căn cứ y học về một người nào đó (như Link trần), có thể dẫn đến việc trì hoãn điều trị và gây hậu quả nghiêm trọng. Luôn tham khảo ý kiến chuyên gia để có chẩn đoán và phác đồ điều trị chính xác nhất.